Kayıt Dışı Ekonomi

Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi, Ordu’da da kayıt dışı ekonomi yaygınlaştı. Gerek üretim gerekse de pazarlama kayıt altına alınmadan yapılıyor. Her alan seyyarlaştı. Sebze meyve alacağınız zaman; el arabalarında satılanlardan alabiliyorsunuz. Çorap, gömlek, tişört, tabak aklınıza ne gelirse seyyar satılıyor. Her sokakta, her köşe başında; seyyar satıcılara rastlamak mümkün. Mağazalarda satılan ürünlerin aynısı; çok düşük fiyatlara buralarda satılıyor. İnşaatlarda veya evinizde usta gerektiğinde, işin alanıyla ilgili bir iş yerine gitmenize gerek yok. Telefonla seyyar çalışan ustalara ulaşıp, işinizi yaptırabiliyorsunuz. Esnaflar, ustalar; dükkan kiralarının pahalı olması, çalıştırdıkları işçilerin sigortası, vergiler gibi masrafların çok olması nedeniyle; işyeri açmıyorlar. İşyeri olanlar da kapatıp, seyyar çalışmaya başlıyorlar. Bu durum da piyasada haksız rakabete neden oluyor. Aynı mal işyerinde satıldığında; üzerine işyeri kirasını, vergiyi, elektriği, belediye ödemelerini… koyduğunuzda fiyatı çok artıyor. İşyerinin önünde aynı malı satan seyyar satıcının bu ödemeleri olmadığı için; ucuza satıyor. Vatandaş da doğal olarak; seyyar satıcıdan alıyor. Belediye Zabıtaları veya güvenlik görevlileri de bu duruma müdahale edemiyorlar. Çünkü seyyar çalışan insanlar; mecburiyetten ve evlerine ekmek götürebilmek için bu işi yapıyorlar. Esnaflar artık kendi aralarında; işyerlerimizi kapatalım bizler de seyyar çalışalım diye konuşmaya başladılar. Kayıt dışı ekonomi, aynı zamanda vergilendirilmemiş ekonomi olduğundan; en çok zararı devlete oluyor. Devlet vergi toplayamadığında; bütçe açığı oluşuyor. Yatırım yapamıyor. Kamu personelinin ödemelerini yapabilmek için; ya borçlanıyor ya da bir şeyleri satma yoluna gidiyor. Daha da olmazsa karşılıksız para basılıp; devalüasyon yapılıyor. Türkiye’de, Ordu’da ekonomiyi kayıt altına alma adına; seyyar satıcıları veya seyyar çalışanları engellerseniz; bu sefer de işsizlik çığ gibi büyüyecek. Çünkü, kayıtsız da olsa, insanlar iş sahibi durumunda. Ordu’da bu durum daha kötü sonuçlar doğuruyor. Zaten iş sahası, fabrikalar yok. Herkes her alanda seyyar olarak bir şeyler satmaya veya yapmaya çalışıyor. Sonuçta esnaf kesimi ortadan kalkma noktasına geldi. Siftah etmeden dükkan kapatan çok. Ekonomiyi kayıt altına almadıkça; ülke kalkınamaz. Seyyarı kaydetmek için de; ya vergilerde indirim, giderlerde teşvik kolaylığı sağlanmalı ya da yeni iş alanları yaratılıp, fabrikalar açılmalı. Seyyar çalışanlar iş sahaları açıldığında, buralara yöneleceklerdir.