DİYABET HASTALIĞINDA BESLENME ALIŞKANLIĞI

Diyabetli hastalarının nasıl beslenmesi gerektiğini, MedicalPark Ordu Hastanesi Diyetisyen Merve Şahin’e sorduk. “Diyabette genellikle kalp hastalığı yüksek risk faktörlerindendir. Gereksinimden fazla yağ alımı hastalık riskini artırır. Fazla yağ alımını küçük dokunuşlarla ayarlayabiliriz” diyerek sözlerine başlayan Dyt. Merve Şahin, diyabette beslenme konusunda bilinmesi gerekenleri bizlerle paylaştı. Diyabet hastaları nasıl beslenmelidir? Şeker hastalığı, kurallarına uyulduğu takdirde hayat standartlarını düşürmeden yaşanabilecek bir hastalıktır. Tedavide ilk başvurulacak ve en önemli basamak diyet tedavisidir. Gerektiği zaman insüline veya ilaca başvurulabilir. Peki, her şeker hastasının beslenme programına uyması gerekir mi? Kesinlikle, Evet... İnsülin tedavisi olsun veya olmasın her şeker hastası kendi yaşam tarzına ve beslenme alışkanlıklarına uyumlu diyetisyeni tarafından hazırlanmış bir beslenme programı uygulamalıdır. İyi bir diyet tedavisinin amacı, çocuk hastaların büyüme ve gelişmesini sağlamak, bireylerin ideal vücut ağırlığını korumak, kan şeker seviyesini dengede tutmak, hastanın yaşam süresi ve kalitesini yükseltmektir. Diyabet hastası olan ve bu sürede aşırı kilo almış bireylerde öncelikli amaç kilo kaybını sağlamak ve buna yönelik enerji alımını kısıtlamaktır. Kısıtlanan enerji ile beraber sağlıklı beslenme programı düzenlenmelidir. Sağlıklı bir beslenme programı için diyette dengeli bir biçimde karbonhidrat, protein ve yağ alımı uygulanmalıdır. Bireylerin beslenme modeli karbonhidrat grubundan tam taneli tahıllar, meyveler, sebzeler, düşük yağlı süt ve süt ürünleri gibi besinleri içermelidir. Yeterli düzeyde protein ve yağ alımı da bireylerin diyet planlamasında önemli bir ayrıntıdır. Diyabette genellikle kalp hastalığı yüksek risk faktörlerindendir. Gereksinimden fazla yağ alımı hastalık riskini artırır. Fazla yağ alımını küçük dokunuşlarla ayarlayabiliriz. Nasıl mı? · Kırmızı et yerine balık ve tavuk gibi beyaz eti tercih ederek · Etli yemeklere ekstra yağ eklemeyerek · Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine ızgara, haşlama, buğulama yöntemlerini tercih ederek düzenleyebiliriz.   Peki öğün sayısı? · Yemeklerin miktarı ve cinsi kadar, yemeklerin tüketildiği zamanlar da büyük önem taşır. · Diyette önerilen yiyecekleri zamanında yemek kan şekerinin yükselmesini veya düşmesini önler. · Bu nedenle en önemli kural 3 ana 3 ara öğün uygulamaktır. · Sabah, kuşluk, öğle, ikindi, akşam, gece şeklinde beslenme planı uygulanmalı bu süreler arası 2 - 2,5 saat olarak belirlenmelidir. Diyabetli bireylere egzersiz önerir misiniz? Elbette her insan günde en az 30 dakika fiziksel aktivite yapmalıdır. Egzersiz kan şeker seviyesinin düzenlenmesinde yardımcı olur. Kötü huylu kolesterolün düşmesine sebep olurken iyi huylu kolesterolün yükselmesini sağlar, tansiyonu düşürür, stresi önler ve böylelikle yaşam kalitesini artırır. Mutluluk hormonu salgılanmasını sağlar. Egzersizin etkili olabilmesi kan şeker düzeyini takip etmek gerekir. Kan şekeri seviyesi çok yükseklerde seyrediyorsa egzersiz önerilmez. Egzersiz öncesi aşırı yemek yenmemelidir. Hangi gıdalar karbonhidrat bakımından zengindir? Karbonhidrat bakımından zengin olmasından daha çok glisemik indeks (karbonhidratların kandaki glukoz düzeylerine olan etkisini ölçme sistemi) dediğimiz ifade bizim için daha önemlidir.   “Glisemik indeks nedir?” diyecek olursak;   Karbonhidrat içeren bir besinin tüketildikten belirli bir süre sonunda kan şekeri seviyesini yükseltebilirliğini ifade eder. Besinlerin glisemik indeksi, kan şekerinin hızlı veya yavaş yükselmesini etkilemektedir. Yapılan diyetin glisemik indeksinin düşük olması için günde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmeli, beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, pirinç yerine bulgur, meyve suyu yerine meyvenin kendisi, mümkünse kabukları ile birlikte tüketilmesi ve kurubaklagil tüketimi önerilir. Tercihlerimiz bu yönde olduğu zaman kan şekeri daha yavaş yükselir, insüline olan ihtiyacı azalır, tokluk hissi oluşur ve oluşan bu tokluk hissi kilo kaybında bize yardımcı olur. Ek olarak kabızlık sorunu da çekiliyorsa bu sayede çözülmüş olur.   Karbonhidrat sayımı nedir? Karbonhidrat sayım yöntemi, besinlerdeki karbonhidrat miktarının belirlenmesi ve ona uygun öğün öncesi insülin dozunun hesaplanması yöntemidir. Besinlerin karbonhidrat içeriklerinin, karbonhidratların kan şeker seviyesini yükseltme durumlarının, insülin duyarlık faktörünün ve karbonhidrat insülin oranın hesaplanmasını içeren eğitimlerden sonra karbonhidrat sayım yöntemi kullanılabilir. Bu yöntem ile kişinin beslenme programında esneklik sağlanır ve birey böylece kendini daha rahat kontrol eder.   Temel Karbonhidrat sayımı ile ileri seviye karbonhidrat sayımı arasındaki fark nedir? Karbonhidrat sayımında temel basamaktaki amaç karbonhidrat sayma becerisini kazandırma dönemidir. Bu seviyede karbonhidrat, protein ve yağların kan şeker düzeylerini nasıl etkilediği, hangi besinlerin karbonhidrat içerdiği, besinlerin ve porsiyonların ölçüleri nedir gibi soruların cevaplarına ulaşmamızı sağlar. İleri seviyelerde ise besin tüketimi, tıbbi tedavi ve fiziksel aktivite düzeyi ile ilişkili konular üzerinde yoğunlaşmış olup birey bu seviyede kendi glisemik kontrolünü sağlamış ve insülin dozunun ayarlanmasında hakim olmuş olduğu kabul edilir. MedicalPark Ordu Hastanesi Diyetisyeni Merve Şahin, diyabet hastalarına hitaben uzun süre sağlıklı bir hayat sürmeleri temennisinde bulunarak, diyabet hastalarına özel hazırlanmış programlar için mutlaka bir diyetisyene başvurmaları gerektiğini belirterek sözlerini tamamladı.